* Francesco Guicciardini, Ricordi

 

 

 

 

 

Groningen, HistorischeUitgeverij, 2017

150 p., ISBN 9789065547750, € 17,50

 

 

inhoudachterflap

 

Geert Wilders wil in de leer bij president Vladimir Poetins Rusland, zo lazen we onlangs in de krant, en Thierry Baudet vergeleek kort daarna in dagblad Trouw (24-11-2017) het leiden van een politieke partij met Italiaans koken. Wat zou de Florentijnse jurist en politiek adviseur Francesco Guicciardini (1483-1540) daar van hebben gevonden?

In de door Piet Rademakers bezorgde Ricordi worden genoemde politici als het ware geconfronteerd met een postume ondervrager die goed bekend was met het politieke handwerk. Guicciardini verwierf zijn wijsheid met schade en schande. In nummer 66 bijvoorbeeld lezen we het volgende:

 

‘Geloof degenen niet die fervent de vrijheid prediken, want bijna allemaal – misschien zelfs zonder enige uitzondering – hebben ze hun eigen belangen voor ogen. Het lijdt geen twijfel, zoals de ervaring vaak uitwijst, dat ze onmiddellijk voor een autoritair regime zouden kiezen zodra ze denken daarmee beter af te zijn.’

 

Gelukkig beperkt de bruikbaarheid van de Ricordi zich niet uitsluitend tot Geert Wilders en Thierry Baudet. Andere politici en wij allemaal – het stemvolk – kunnen ons er aan Guicciardini’s wijsheid laven.

Guicciardini, een vriend van Niccolò Machiavelli, heeft zelf zijn politieke en bestuurlijke handen in dienst van despoten en alleenheersers vuil gemaakt. Daarbij had hij wisselend succes en deed hij soms bittere ervaringen op, wat misschien verklaart waarom lot en noodlot, toeval en beslistheid, trouw en ontrouw, dienstbaarheid en wederdienst belangrijke thema’s zijn in de Ricordi.

Voor wie de actuele betekenis van de Ricordi met Geert Wilders en Thierry Baudet nog niet voldoende is ‘bewezen’, bladert maar eens door naar nummer 210. Misschien kan die lezer zich meer in Guicciardini’s ironie verheugen:

 

‘Weinig en goed’, zo luidt het gezegde. Wie veel zegt of schrijft, voegt onvermijdelijk veel stoplappen toe; zeg of schrijf je weinig, dan kan alles goed overdacht en beknopt blijven. Daarom was het misschien beter geweest om uit deze ricordi een selectie te maken dan zoveel materiaal bij elkaar te zetten.

 

De mooi uitgegeven en uitvoerig ingeleide Ricordi laten maar weer eens zien dat oud en dood, nog niet persé betekent overbodig of onnut. Actualiteit is geen kwestie van leeftijd maar van kwaliteit.

Van harte aanbevolen!