* Van Middelaar Politicide. De moord op de politiek in de Franse filosofie * Bolkestein De intellectuele verleiding. Gevaarlijke ideeën in de politiek
	Luuk van Middelaar, Politicide. De moord op de politiek in de Franse filosofie, Groningen (Historische Uitgeverij) 2011 (4de druk), 260 p., ISBN 9789065542205, € 24,50	inhoud – achterflap
‘Het revolutionaire en nog nooit vertoonde kenmerk van de democratie is dit: “De plaats van de macht wordt een lege plaats...Het gaat erom dat het de regeerders verboden is zich de macht toe te eigenen of te belichamen.”’ En: ‘Het unieke van de democratische samenleving is dat ze haar intrinsieke verdeeldheid niet verhult; ze is “de institutionalisering van het conflict”.’ Aldus Luuk van Middelaar in de epiloog van zijn diepgravende Politicide. De moord op de politiek in de Franse filosofie. Democratie is, zo stelt Middelaar, een manier om het conflict (uiteenlopende meningen, ideeën, voorkeuren en streven) beheersbaar te maken, niet de oplossing van dit conflict, dat eeuwig is. Daarom ook kan geen groep of individu definitief de macht krijgen, want dan is de essentie van de democratie – het conflict – om zeep gebracht. De verleiding om vanuit een utopische ideologie de lege plek weer op te vullen en het conflict te stillen blijkt groot. Middelaar onderzoekt het denken van prominente naoorlogse Franse filosofen als Jean-Paul Sartre, Albert Camus, Maurice Merleau-Ponty, Michel Foucault, Gilles Deleuze, maar ook de ‘nieuwe filosofie’ van glamourfilosoof Bernard-Henri Lévy en postmoderne denkers als Jean-François Lyotard. Allen hebben ze de politiek op hun manier vermoord (politicide). Door de lege plaats van de macht te vullen, of het conflict op te lossen met een economische theorie (Karl Marx), door een optie te nemen op anarchie (Friedrich Nietzsche) of via de moraal (Immanuel Kant). Of door definitief er van af te zien om iets van de politiek te verwachten. Politicide is een boeiend en meeslepend boek, dat sinds zijn verschijning in 1999 niet aan actualiteit heeft ingeboet. Hier vindt de lezer een indringende uitnodiging tot nadenken over ‘het politieke’. Politicide mondt uit in een pleidooi voor de democratie, waarbij Middelaar zijn helden voor het voetlicht brengt: de Amerikaans-Duitse filosofe Hannah Arendt en de hierboven geciteerde Franse politieke filosoof Claude Lefort.
	Frits Bolkestein, De intellectuele verleiding. Gevaarlijke ideeën in de politiek, Amsterdam (Prometheus) 2011, 344 p., ISBN 9789035136670, € 25,00	inhoud – achterflap
Meer wijdlopig en essayistisch, maar zeker interessant is De intellectuele verleiding. Gevaarlijke ideeën in de politiek door Frits Bolkestein. Gewend om luid en duidelijk zijn mening en ideeën uit te dragen geeft de politicus in ruste een geschiedenis van ontspoorde intellectuelen die van de 18de tot 20ste eeuw de Europese geschiedenis op dwaalwegen hebben gestuurd en eraan een duistere tint hebben meegegeven. Hij sluit daarbij trouwens goed aan bij Politicide van zijn oud-speechschrijver en oud-adviseur Luuk van Middelaar, want Bolkesteins inzet is de West-Europese cultuur waarvan democratie en mensenrechten het fundament vormen. Via actuele thema’s als Europa, multiculturalisme en ontwikkelingshulp komt Bolkestein tot een grandioze uitsmijter. Zijn conclusie draagt de titel ‘cultureel masochisme’. Bolkestein vat het bondig samen: ‘West-Europa is het vertrouwen in de eigen beschaving kwijt’. Hoewel hij hier wel erg op de islamdiscussie inzoomt, heeft hij een punt: zelfkritiek en zelfrelativering en hebben het zelfvertrouwen van de gewone Europeanen stuk gebeukt. In die zelfkritiek en zelfrelativering werden zij voorgegaan door menig Europees intellectueel.